W psychoterapii Gestalt podchodzi się do człowieka holistycznie. Ważne są zarówno myśli jak i odczucia w ciele, emocje. Spotkanie terapeutyczne polega na poznawaniu siebie przy wspierającej obecności terapeuty/ki, akceptowaniu różnych swoich części i stawaniu się jak najbardziej sobą. Istotne jest skupienie się na teraźniejszości – „tu i teraz”. Nawiązując do zdarzeń z przeszłości, odnosi się do nich w kontekście wpływu na chwilę obecną. Jak nasze sposoby twórczego przystosowania w życiu, które w danym okresie były nam potrzebne i chroniły nas, są obecnie niekorzystne. Elementem terapii jest rozpoznawanie, w jaki sposób wchodzimy w kontakt z drugą osobą, otoczeniem, z samymi ze sobą. Zadaniem terapeutki/ty jest wsparcie w procesie samoregulacji, dochodzeniu do równowagi, świadomym przeżywaniu oraz wzięciu odpowiedzialności za swoje działania.

W pracy z osobą dorosła i młodzieżą podstawą jest dialog egzystencjalny, stosowane są również różne techniki terapeutyczne, zwłaszcza te wzmacniające kontakt ze swoim ciałem. W psychoterapii z dziećmi stosuje się również rozmowę, jednak praca opiera się głównie na doświadczaniu i przeżywaniu, poprzez zabawę, różne formy arteterapii i aktywność ruchową. Do pracy z dziećmi konieczne jest zaangażowanie rodziców.

Twórcami psychoterapii Gestalt są małżeństwo Laura i Fritz Perls oraz Paul Goodman.

„Dekalog Gestalt”

• Żyj teraz – zajmuj się teraźniejszością, a nie przeszłością czy przyszłością.
• Żyj tutaj – skoncentruj się na tym, co obecne, a nie na tym, czego nie ma.
• Akceptuj siebie takim jakim jesteś.
• Zobacz swoje środowisko takim jakie jest i nawiązuj kontakt ze środowiskiem, takim jakie ono jest, a nie takim jakie chciałbyś, żeby było.
• Bądź uczciwy wobec samego siebie.
• Wyrażaj siebie mówiąc czego chcesz, co myślisz, co czujesz. Nie manipuluj sobą i innymi poprzez racjonalizowanie, oczekiwania, osądy i zniekształcenia.
• Doświadczaj w pełni całej gamy emocji, tych przyjemnych i nieprzyjemnych.
• Weź odpowiedzialność za swoje myśli, uczucia i czyny.
• Nie akceptuj żadnych zewnętrznych żądań, które są sprzeczne z Tobą, Twoją wiedzą o sobie samym.
• Bądź gotów do eksperymentowania, by napotykać nowe sytuacje.
• Bądź otwarty na zmianę i rozwój.

„Modlitwa Gestalt”

“Ja to Ja, Ty to Ty.
Ja jestem odpowiedzialny za moje życie, Ty za Twoje.
Nie jestem na tym świecie, by spełniać Twoje oczekiwania.
ani Ty, by spełniać moje.
Jeśli nasze drogi się skrzyżują to wspaniale,
ale jeśli tak się nie stanie, to każdy z nas będzie kroczył swoją własną ścieżką.
Bo nie będę kochał mnie samego, jeśli zdradzę mnie samego dla ciebie,
ani nie pokocham cię, jeśli będziesz taki, jak ja chcę, a nie taki jaki naprawdę jesteś.

Ja to Ja, Ty to Ty”.

Fritz Perls

PSYCHOTERAPIA w nurcie GESTALT – Martyna Piesiewicz

Literatura w języku polskim: 

• „Terapia Gestalt. Tom 1. Pobudzenie i wzrost w osobowości” Frederick Perls, Ralph Hefferline, Paul Goodman, wydawnictwo Związek Otwarty,
• „Terapia Gestalt. Tom 2. Pobudzenie i wzrost w osobowości człowieka. Mobilizowanie self” Frederick Perls, Ralph Hefferline, Paul Goodman, wydawnictwo Związek Otwarty,
• ”Ukryty skarb. Droga do self dziecka”, Violet Oaklander, wydawnictwo Związek Otwarty,
• „Okna do naszych dzieci. Terapia dzieci i młodzieży w podejściu Gestalt”, Violet Oaklander, wydawnictwo Związek Otwarty,
• „Praktyka Terapii Gestalt. Teoria i doświadczanie” Gro Skottun Ashild Kruger,wydawnictwo Związek Otwarty,
• „To, co seksualne. O terapii Gestalt poza słowami” André Lamy, wydawnictwo Związek Otwarty,
• „Opowieści o początkach” wywiady z twórcami terapii Gestalt, wydawnictwo Związek Otwarty,
• „(Nie)obecność. Uzależnienia w kulturze kryzysu przynależności”, Katarzyna Rejniak, wydawnictwo Związek Otwarty,
• „Self. Polifonia współczesnych terapeutów Gestalt” J.M. Robine, wydawnictwo Związek Otwarty,
• „Terapia w dialogu. Od psychologii self do terapii Gestalt” R. Hycner, L. Jacobs, wydawnictwo Związek Otwarty,
• „Ciało w procesie psychoterapii Gestalt”, James Kepner, wydawnictwo Pusty Obłok,
• „Teoria i praktyka terapii Gestalt” Jerzy Mellibruda, wydawnictwo Instytut Psychologii Zdrowia,
• „Proces twórczy w terapii Gestalt” Joseph Zinker, wydawnictwo Santorski & Co Agencja Wydawnicza,
• „Psychoterapia Gestalt w praktyce klinicznej. Od psychopatologii do estetyki kontaktu” redakcja naukowa Gianni, Francesetti Michele Gecele , Jan Roubal, wydawnictwo Harmonia,
• „Psychoterapia Gestalt” Victor Chu, wydawnictwo: Od do
• „Terapia Gestalt” ,Frederick S.Perls, Wydawnictwo Naukowe PWN,
• “Taniec krzeseł i zaimków - Gestaltowska terapia rodzin”, Giovanni Salonia, wydawnictwo Instytut Integralnej Psychoterapii Gestalt,
• “Księżyc zrobiony jest z sera – jak Gestalt tłumaczy język borderline” Andreana Amato, Valeria Conte, Gabriella Gionfriddo, Giovanni Salonia, wydawnictwo Instytut Integralnej Psychoterapii Gestalt

https://bibliotekagestalt.pl/ - strona z bezpłatnym dostępem do bogatego zbioru artykułów dotyczących Gestaltu, autorów polskich i zagranicznych (przetłumaczone na język polski), część w formie audio

Zalecana literatura:

• Babette Rothschild: „Ciało pamięta. Psychofizjologia traumy i terapia osób po urazie psychicznym” Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014.
• Levine Peter A., Frederick Ann. Obudźcie tygrysa. Leczenie traumy. Wydawnictwo Czarna Owca, 2012.
• Levine Peter A. Uleczyć traumę. Wydawnictwo Czarna Owca, 2015.

NA CZYM OPIERA SIĘ POMOC TERAPEUTYCZNA?

• w pracy z osobą po trudnym doświadczeniu przede wszystkim kładzie się nacisk na odbudowanie poczucia bezpieczeństwa (zasoby, techniki relaksacyjne i wizualizacyjne);
• pracuje się nad nawiązaniem dobrej relacji terapeutycznej - to jest warunek wstępny, nawet jeśli zajmie to miesiące, bez tego nie ruszamy i nie wykorzystujemy charakterystycznych technik dla pracy z traumą;
• pacjent i terapeuta uczy się jak wyhamować emocje, zanim zaczną pracować na trudnych doświadczeniach;
• PRACĘ OPIERA SIĘ NA ZASOBACH KLINETA!!!
• mechanizmy obronne są wykorzystywane jako zasoby;
• wspólnie odnajduje się dobre „kotwice”- konkretne, obserwowalne zasoby, które można wykorzystać przez skojarzenie z pozytywnymi odczuciami w ciele i umyśle.
• stosuje się kotwiczenie pozytywnych stanów emocjonalnych za pomocą tappingu – metody powodującej bilateralną stymulację.

Osobą, która opracowała zasady terapii bilateralnej (EMDR) jest Francine Shapiro i to ona właśnie odkryła, iż szybkie i powtarzające się ruchy oczami wpływają na obniżenie poziomu lęku, doświadczanego przez osoby, które wcześniej przeżyły tragiczne, traumatyczne wydarzenia(www.emdr.org.pl).

Dzisiaj, po ponad dwudziestu latach doświadczeń, coraz częściej tłumaczy się ową redukcję lęku jako efekt bilateralnej stymulacji mózgu, który można osiągnąć zarówno za pomocą ruchu gałek ocznych jaki i TAPPINGU (powtarzających się i rytmicznych ruchów oklepywania ciała) lub stymulacji dźwiękowej (ibid.).

Wykorzystanie stymulacji  bilateralnej (za pomocą ruchu gałek ocznych, tappingu, stymulacji dźwiękowej etc.) ma na celu poprawę komunikacji między lewą i prawą półkulą mózgu.

Podstawą dla rozumienia działania tappingu jest założenie, że zaburzenie i patologia są nieadaptacyjnymi (nie przystosowawczymi) formami przechowywania przez umysł informacji, a każda patologia czy też zaburzenie ma swój fizjologiczny komponent. Kiedy doświadczamy traumatycznego lub głęboko stresującego wydarzenia, zostaje zaburzona emocjonalno-poznawcza równowaga, niezbędna do przetworzenia docierających do nas informacji. Konsekwencją tego może być zatrzymanie takiej informacji w jej oryginalnej, lękotwórczej formie. Zostaje ona niejako „zamrożona” w sieciach neuronalnych mózgu w takiej samej formie, w jakiej jej doświadczyliśmy. Tego rodzaju „zamrożenie” nie daje szans na przetworzenie przez umysł bodźca (informacji), którego doświadczyliśmy, prowokując tym samym powstawania patologii i zaburzeń, między innymi takich jak zespół stresu pourazowego. (ibid.)

Powtarzające się i rytmiczne klepanie (tapping), połączone z wyobrażeniową reprezentacją traumy, przekonaniami i emocjami jej towarzyszącymi, ułatwia takie przetworzenie informacji, które zagwarantuje wyeliminowanie zaburzenia na poziomie emocjonalnym. Tego rodzaju adaptacyjne rozwiązanie pozwala na pozytywne połączenie na nowo przeżytego doświadczenia na obu płaszczyznach – tak umysłowej jak i emocjonalnej (ibid.)

Zakłada się, iż w normalnych warunkach wszystko, czego doświadczamy, dociera do nas w postaci informacji. Przetwarzamy je za pomocą umysłu do momentu, aż osiągną na tyle adaptacyjną formę, że zostaną połączone w postaci schematu emocjonalno-poznawczego. Kiedy podczas sesji terapeutycznej pacjent skupia się na jakimś aspekcie lękotwórczego wspomnienia, to właśnie stymulowany przez terapeutę ruch – tapping - wpływa na „rozmrożenie” przechowywanej informacji, przetworzenie jej i zintegrowanie w sposób użyteczny i przystosowawczy. Trudno jednak odpowiedzieć na pytanie, dlaczego akurat forma stymulacji bilateralnej powoduje taką właśnie reakcję (ibid.).

Niektórzy badacze wiążą ten proces z odruchem orientacyjnym (Armstrong i Vaughan 1996; MacCulloch i Feldman 1996), inni porównują ruchy gałek ocznych trakcie terapii EMDR do ruchu gałek ocznych podczas fazy REM snu. Wielu badaczy uważa (Winsosn 1993), że właśnie w trakcie fazy REM, funkcją szybkich ruchów oczu jest przetwarzanie i przechowywanie informacji (ibid.). Nieco odmienną hipotezę przedstawił w swoim studium przypadku Nicosia (1994). Według niego rytmiczna, dwustronna stymulacja powoduje poprawę i wzrost komunikacji pomiędzy obiema półkulami mózgu. Zazwyczaj prawa półkula odpowiada za emocjonalną sferę naszych doświadczeń, lewa zaś nadaje im werbalną interpretację – jeśli proces ten zostanie zaburzony i emocje pozostaną w swojej oryginalnej, nieprzetworzonej formie, może prowadzić to do powstania patologii czy zaburzeń takich właśnie jak PTSD. Ku tej teorii skłaniają się również między innymi Van der Kolk (1997) i Mollon (2001).

Przedstawione powyżej koncepcje są tylko jednymi z wielu jakie usiłują wyjaśnić procesy zachodzące podczas stymulacji bilateralnej. Jak do tej pory przedstawiono wiele badań potwierdzających skuteczność samej terapii, w dalszym ciągu jednak nie udało się opracować naukowej teorii, która w satysfakcjonujący sposób tłumaczyłaby to zjawisko (www.emdr.org.pl)

BIBLIOGRAFIA:

• Armstrong M., Vaughan K. An orienting response model of EyeMovement Desensitization and Reprocessing. Journal of Behaviour Therapy and Experimental Psychiatry, 27, 21-32. 1996
• MacCulloch M., Feldman P. Eye movement desensitization treatment utilizes the positive visceral element of the investigatory reflex to inhibit the memories of post –traumatic stress disorder. Atheoretical analysis. British Journal of Psychiatry, 169, 571-579. 1996
• Mollon P. Psychoanalytic perspectives on accelerated informationprocessing (EMDR). British Journal of Psychotherapy, 17(4), 448-464. 2001
• Nicosia, G. A mechanism for dissociation suggested by quantitative analysis of electroencephalography. Paper presented at the International EMDR Annual Conference, Sunnyvale, CA. 1994
• Van der Kolk B., Burbridge J., Suzuki J. The psychobiology of traumatic memory: Clinical implications of neuroimaging studies. Annals New York Academy of Sciences, 821, 99-113. 1997
• Winson J. The biology and function of rapid eye movement sleep. Current Opinion in Neurobiology, 3, 243-248. 1993

 

CZYM JEST TRAUMA?

Trauma (uraz psychiczny) – stan psychiczny wywołany działaniem zagrażających zdrowiu i życiu czynników zewnętrznych, prowadzący do głębokich zmian w funkcjonowaniu człowieka (Strelau, Zawadzki, 2009).

Do stresorów wywołujących traumę należą zdarzenia związane z poważnym zranieniem, śmiercią lub naruszeniem integralności cielesnej własnej lub innych osób, takie jak: wypadki drogowe, klęski żywiołowe, działania wojenne, poważne choroby, przemoc i gwałt (DSM-IV, 2000).

JAK TRAUMA WPŁYWA NA FUNKCJONOWANIE?

zakłóca życie człowieka narzucając wzrokowe, słuchowe bądź czuciowe wtargnięcia (ponowne przeżywanie – „flashback”)
ogranicza człowieka powodując konieczność unikania bodźców przypominających traumę powoduje przewlekłe pobudzenie autonomicznego układu nerwowego (Rothschild, 2014).

JAKI TRAUMA WPŁYW MA NASZ MÓZG (PSYCHOFIZJOLOGIA TRAUMY)?

Pobudzenie i w konsekwencji traumatyczne pobudzenie pozostaje pod kontrolą układu limbicznego (Gotz-Kuhne, 2015). Układ ten składa się ze struktur podkorowych i korowych (między innymi z ciała migdałowatego i z hipokampa), a zlokalizowany jest w obszarze pomiędzy pniem mózgu, a korą mózgową (Rothschild, 2014).

Układ limbiczny reguluje reakcje samozachowawcze oraz ekspresję emocjonalną. Dokonuje również oceny sytuacji, sygnalizując gotowość do walki bądź ucieczki. To właśnie układ limbiczny reaguje na skrajne zagrożenie traumatyczne uwalnianiem odpowiednich hormonów do organizmu (ibid.).

Schemat kolejnych etapów aktywowania organizmu w sytuacji zagrożenia jest następujący:

SPOSTRZEŻENIE ZAGROŻENIA -> ciało migdałowate stymuluje podwzgórze powodując w efekcie:

• aktywację układu współczulnego i uwalnianie adrenaliny i noradrenaliny przez nadnercza w celu mobilizacji ciała do wali bądź ucieczki
• pobudzanie przysadki do uwolnienia adrenokortykotropiny pobudzającej nadnercza do uwolnienia kortyzolu (zwanego potocznie „hormonem stresu”)

Gdy traumatyczne zdarzenie minie i walka bądź ucieczka zakończy się powodzeniem, kortyzol wyhamuje wytwarzanie adrenaliny/noradrenaliny i organizm wróci do stanu równowagi (Rothschild, 2014).Istnieje jednak jeszcze trzecia możliwość oprócz walki i ucieczki - jest nią reakcja znieruchomienia. Jeśli po przejściu zagrożenia nie ma szans na jej odreagowanie, pozostaje ona silnym podłożem dla rozwoju traumy. Trauma „zakotwicza” się w ciele i umyśle człowieka (Gotz-Kuhne, 2015).

Zwierzęta radzą sobie z sytuacją zagrożenia życia na różne sposoby:

• mysz, która nie może uciec, ani walczyć, w sytuacji odcięcia możliwości ucieczki pozostaje w tonicznym bezruchu. Uda, że jest martwa i po chwili da radę uciec, a jeśli nie, toniczny bezruch spowoduje, że ból, uraz nie będzie tak mocno odczuwalny.
• dzikie zwierzęta nie doznają traumy, ponieważ jeśli uda im się wyjść z zagrożenia, to po tonicznym bezruchu zaczynają dziko biec lub się trząść i całe napięcie z ich organizmu uchodzi. Traumy doznają ludzie i zwierzęta w niewoli.

WIELE OSÓB PO PRZEŻYTEJ TRAUMIE MA POCZUCIE WINY I WSTYDU, ŻE ZNIERUCHOMIAŁY BĄDŹ ZDRETWIAŁY I NIE ZROBIŁY CZEGOŚ WIĘCEJ W CELU OCHRONIENIA SIEBIE I INNYCH. W TAKIEJ SYTUACJI SZCZEGÓLNIE TRZEBA WYJAŚNIĆ, ŻE ZNIERUCHOMIENIE JEST REAKCJĄ AUTOMATYCZNĄ.

TAK DZIAŁA NASZ MÓZG!!

Ciało migdałowate pomaga w zapamiętywaniu doświadczeń o dużym ładunku emocjonalnym, takich jak przerażenie, czy groza i jest w dużym stopniu aktywne zarówno w samej trudnej sytuacji jak i podczas przypominania sobie tej sytuacji (Gotz-Kuhne, 2015)

Hipokamp z drugiej strony nadaje zdarzeniu kontekst czasowo-przestrzenny, umieszczając nasze doświadczenia na pewnej osi zdarzeń życiowych (ibid.).

Po doświadczeniu traumy działanie hipokampa zostaje zaburzone i osoba po traumie nie potrafi umiejscowić początku , środka i końca traumatycznego zdarzenia. Niesie to w sobie konsekwencje „rozlania” uczucia traumy i narzuca się jej w chwili obecnej. BRAK JEST ZATEM JASNEGO KOŃCA TRAUMY! Brakuje percepcji, że zdarzenie już minęło, a człowiek przeżył – prawdopodobnie ten mechanizm leży u podłoża zjawiska „flaschback” (Rothschild, 2014).

BIBLIOGRAFIA:

• American Psychiatric Association: Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 4th edition. Text revision (DSM-IV-TR). American Psychiatric Association, Washington 2000.
• Materiały szkoleniowe z warsztatu ,,Praca z traumą’’, C. Gotz-Kuhne, Poznań 2015
• Rothschild Babette. Ciało pamięta. Psychofizjologia traumy i terapia osób po urazie psychicznym (red.) M. Dragan. Kraków 2014.
• Zawadzki B., Strelau J. Zaburzenia pourazowe jako następstwo kataklizmu. Nauka. 2: 47–55. 2008.

 

Psychoterapia - co to takiego?

Psychoterapia jest formą leczenia, prowadzoną przez uprawnionego do jej przeprowadzania psychoterapeutę. W jej trakcie uzgadnia się cel terapii, który pozwala na dalszym etapie jasno i precyzyjnie poddawać ocenie przez klienta przebieg spotkań (w sensie ich zasadności) i ich efektywność. Psychoterapię mogą proponować tylko psychoterapeuci, którzy są w trakcie procesu certyfikacyjnego pod opieką superwizora bądź psychoterapeuci z już pełnymi kwalifikacjami.

Jak wynika z aktualnej stanu wiedzy naukowej, dość dokładnie można sprecyzować, co jest czynnikiem szczególnie znaczącym dla skuteczności psychoterapii – badania naukowe, prowadzone przez Bruce’a Wampolda (jednego z autorytetów w tej dziedzinie), w ostatniej dekadzie przyniosły twarde statystyczne dowody, że krytycznym czynnikiem powodzenia psychoterapii jest osoba psychoterapeuty. Ważne, jakim jest człowiekiem.
Metody psychoterapeutyczne są istotne i często z nich korzystamy w naszym gabinecie, zwłaszcza z metod z psychoterapii systemowej - pozwalają one na poszerzenie perspektywy widzenia problemu, dostrzeżenie własnych kompetencji i własnego sprawstwa w swoim życiu. Jednak to co jest dla nas najistotniejsze, to szczery i zaangażowany kontakt w relację z osobami które do nas przychodzą i pozwalają nam towarzyszyć w swoim rozwoju na jednym z etapów życia.

Ponieważ w naszej pracy bardzo cenimy transparentność i uczciwość wobec naszych klientów, możecie tu Państwo znaleźć potwierdzenia naszych uprawnień i kwalifikacji zawodowych. (Sprawdź nasze kompetencje)
Klientem psychoterapii może być zarówno dorosły jak i dziecko, ale również para małżeńska lub cała rodzina. Oczywistym warunkiem jest zgoda osoby na taką formę pomocy.

W naszej pracy na jednych z pierwszych spotkań dokładnie opisujemy jak wygląda proces terapeutyczny i czego klient może się spodziewać, żeby nikt nie czuł się zaskoczony. Zależy nam na poczuciu bezpieczeństwa i dobrym komforcie pracy naszych klientów.

Psychoterapia jest nie tylko leczeniem w już powstałych trudnościach, ale jest również skuteczną profilaktyką: uzależnień, innych zaburzeń psychicznych, samobójstw, chorób cywilizacyjnych, psychosomatycznych. Stanowi też prawdopodobnie najskuteczniejszą pomoc by po traumatycznym doświadczeniu nie rozwinął się pełno objawowy syndrom stresu pourazowego (PTSD). Zapobiega dysfunkcjom w rodzinach, zmniejsza też poziom konsumpcji usług medycznych.

PSYCHOTERAPIA SYSTEMOWA

Jest wiele szkół i podejść psychoterapeutycznych. Nurtem nam najbliższym jest psychoterapia systemowa. Psychoterapeuta w tym podejściu jest neutralny. Nie odgrywa on roli eksperta, ale mocno koncentruje się na zasobach klienta, pary, czy rodziny i w pracy stara się poszerzyć perspektywę widzenia danej sytuacji. Psychoterapeuta wierzy też w mądrość systemu jako samoregulującej się całości, która dotychczas funkcjonowała bez jego interwencji i bez takich interwencji będzie trwać po zakończeniu terapii. Na sesji terapii systemowej spotyka się pojedynczy klient, cała rodzina, bądź małżeństwo. Sesje terapii rodzinnej z przyczyn praktycznych są w naszej pracy dłuższe i trwają półtorej godziny. Poza uniwersalną zasadą bezstronności terapeuty, dla nurtu systemowego typowe jest rozumienie interakcji między elementami systemu rodzinnego w sposób cyrkularny. Chroni to przed szukaniem jednej osoby, która byłaby winna istniejącym problemom.

Wśród ok. 10 głównych nurtów psychoterapeutycznych popularnych w zachodniej kulturze jeden z nich wyróżnia się na tle pozostałych - jest nim terapia systemowa. Ewolucja podejścia systemowego wyklarowała dwa podejścia terapeutyczne: szkoły komunikacyjnej i szkoły strukturalnej.

Podstawy teoretyczne terapia systemowa czerpie z ogólnej teorii systemów. Jest to koncepcja wywodząca się z biologii. W myśl jej postulatów każdy system jest całościowym (jego właściwości nie można wyprowadzić z właściwości jego części składowych) wzajemnie regulującym się bytem, zdolnym do rozwijania się oraz do podtrzymywania homeostazy. Jest on równocześnie częścią większego od siebie tworu (systemu wyższego rzędu), a także stanowi nadsystem dla systemów niższego rzędu. Psychoterapeuci przez system niższego rzędu rozumieją jednostkę, zaś przez system wyższego rzędu – rodzinę. Najistotniejszym dla nich postulatem jest postulat homeostazy, gdyż w ich rozumieniu zbyt sztywne dążenie do podtrzymania status quo jest przyczyną trudności psychicznych.

Każdy system wyposażony jest w granice. Powinny one być półprzepuszczalne – z jednej strony chroniące system przed wchłonięciem przez otoczenie, a z drugiej umożliwiającym mu na wymianę z nim informacji i energii. Granice mogą być zewnętrzne (jak omówione w poprzednim zdaniu) i wewnętrzne. Te ostatnie oddzielają podsystem małżeński od podsystemu dzieci, a także każdego z członków rodziny z osobna.
Terapia systemowa przeznaczona jest dla każdego systemu rodzinnego, począwszy od par, a skończywszy na rodzinach wielopokoleniowych. Należy jednak zaznaczyć, że termin „rodzinny” nie jest rozumiany tutaj tradycyjnie, jako wyznacznik związku formalnego, posiadającego dzieci. Terapia bowiem przeznaczona jest przynajmniej dla dwóch osób pozostających w ciągłej relacji, w szczególności dla tych, które czują, że sprawy pomiędzy nimi nie układają się pomyślnie. Duża elastyczność podejścia systemowego pozwala pracować zarówno z osobami zaczynającymi budować swój związek, jak i z tymi, które są już „weteranami” w tym zakresie. Zaznaczyć również trzeba, że w ujęciu systemowym pracuje się również z indywidualnym klientem, a metody i teoria systemowa tylko pogłębia wgląd w sytuację zgłaszaną jako problem przez klienta.

Psychoterapia systemowa godna jest również polecenia wszystkim osobom, które mają trudności z dziećmi. Bardzo często przyczyną różnych „nienormalnych” zachowań pociech są nieprawidłowe relacje pomiędzy ich rodzicami. Dotyczy to również dzieci chorujących somatycznie, gdyż i te trudności zdrowotne są często spowodowane nieprawidłowo funkcjonującym systemem rodzinnym. Podsumowując, można powiedzieć, że terapia systemowa przeznaczona jest dla każdej sytuacji problemowej, w której w grę wchodzi zarówno terapia indywidualna jak i rodzinna czy małżeńska.

*** tekst stworzony na bazie publikacji z poniższych źródeł:

• http://www.pocieszka.pl/index.php?page=art_co-to&menu=pacjenci&item=artyk
• http://www.wiecjestem.us.edu.pl/jak-juz-podjac-psychoterapie-w-jakim-nurcie-odc-5-terapia-systemowa